Po analizie szans i ryzyka, ustaleniu wartości przedmiotu sporu, obliczeniu kosztów sądowych i ustaleniu właściwości rzeczowej i miejscowej sądu przyszedł wreszcie czas na sporządzenie pozwu.  

Niektórzy spośród moich klientów używają słowa „pozew” na określenie każdego pisma wnoszonego do sądu, dlatego na wstępie warto wyjaśnić to nieporozumienie. Rzecz jasna pozew jest pismem procesowym, jednak nie każde pismo procesowe jest pozwem. Pozew to pismo, którego wniesienie do sądu rozpoczyna proces cywilny.

Kolejnym częstym błędem jest utożsamianie ze sobą „pozwu” i „powództwa”. Powództwo to nie pismo procesowe lecz żądanie, które poddajemy rozstrzygnięciu sądu. Wydając wyrok sąd orzeka o uwzględnieniu albo oddaleniu powództwa. Wnosząc pozew wytaczamy powództwo. Można więc powiedzieć, że pozew ma się do powództwa jak forma do treści.

Wymagania formalne pozwu

Każdy pozew musi zawierać kilka obowiązkowych elementów:

1. Oznaczenie sądu do którego kierujemy pozew

Nie ma wymogu wskazywania w treści pozwu adresu sądu, ani wydziału właściwego do rozpoznania sprawy, jednak zamieszczenie tych danych jest powszechnie przyjęte w praktyce, a do sądowych obyczajów warto się stosować.

2. Oznaczenie stron i wskazanie ich adresów

Osoba wnosząca pozew jest określana jako „powód” i to jej dane powinny być wskazane jako pierwsze. Nasz przeciwnik procesowy to pozwany. W przypadku powoda oprócz imienia, nazwiska i adresu konieczne jest również podanie numeru PESEL lub NIP.

Jeśli znamy PESEL lub NIP pozwanego to również powinniśmy je wskazać od razu w pozwie. Wprawdzie sąd ma obowiązek ustalić te dane z urzędu, jednak w praktyce bywają z tym kłopoty. Niemożliwość ustalenia numery PESEL pozwanego może doprowadzić do zawieszenia postępowania.

W sytuacji gdy pozywamy przedsiębiorcę odpada problem z ustaleniem numerów identyfikujących jednoznacznie osobę pozwanego. Wszyscy przedsiębiorcy posiadają nr NIP, który jest ujawniony w publicznym, dostępnym przez Internet rejestrze.

W przypadku gdy któraś ze stron jest przedsiębiorcą, a powództwo jest związane z działalnością gospodarczą oprócz imienia i nazwiska powinniśmy wskazać również jej firmę, czyli nazwę pod którą prowadzi działalność.

Gdy stroną jest osoba prawna w pozwie należy wskazać jej pełną nazwę oraz numer pod którym figuruje w Krajowym Rejestrze Sądowym, ewentualnie w innym rejestrze jeżeli mamy do czynienia z pewnymi specyficznymi kategoriami podmiotów.

3. Oznaczenie pełnomocnika

O tym wymogu wspominam jedynie dla zachowania pełnej rzetelności, bowiem jeżeli mamy pełnomocnika to raczej nie wnosimy samodzielnie pozwu. Jeśli jest inaczej to warto się zastanowić nad zmianą pełnomocnika🙂

4. Oznaczenie rodzaju pisma

W przypadku pozwu będzie to oczywiście pozew, przy czym podajemy w tym miejscu jego ogólną kategorię, np. pozew o zapłatę, o rozwód, o alimenty itp.

5.  Dokładne określenie żądania

W tym miejscu wskazujemy nasze żądanie. To bardzo ważny element pozwu, bo w ten sposób zakreślamy przedmiot całego postępowania.  W aspekcie formalnym żądanie pozwu decyduje o właściwości sądu i zakwalifikowaniu sprawy do określonego rodzaju postępowania.

Sposób formułowania żądań pozwu oraz ich rodzaje będą przedmiotem osobnego wpisu.

6.  Wartość przedmiotu sporu

Wskazujemy ją w sprawach o prawa majątkowe. Wyjątkiem są sprawy, w których przedmiotem powództwa jest żądanie zapłaty określonej kwoty pieniędzy, bowiem oczywistym jest, że to ona wskazuje wartość przedmiotu sporu.

7. Opłata od pozwu

Ściśle rzecz biorąc nie jest to element treści pozwu, lecz wymóg fiskalny. Uważam jednak, że należy wymienić go w tym miejscu, bowiem wysokość opłaty jest zależna od rodzaju sprawy, a często także od wartości przedmiotu sporu.

Sąd nie rozpozna sprawy jeżeli nie uiścimy opłaty. Opłat sądowych można dokonywać gotówką w kasie sądu, przelewem na rachunek bankowy lub poprzez naklejenie na pozew znaków opłaty sądowej, które można zakupić w kasie dowolnego sądu. Znakami można jednak dokonać opłaty tylko do wysokości 1500 zł.

Do pozwu powinniśmy dołączyć dowód uiszczenia opłaty sądowej.

8. Uzasadnienie

Ten punkt stanowi zasadniczą część pisma. To miejsce, w którym opisujemy fakty, które zmusiły nas do skierowania sprawy na drogę sądową i przytaczamy argumentację na poparcie naszego głównego żądania a także ewentualnych dodatkowych wniosków.

W uzasadnieniu przytaczamy także dowody na poparcie faktów, na które się powołujemy.

Jeżeli pozew został wniesiony do sądu, który został przez nas wybrany na podstawie przepisów o właściwości miejscowej przemiennej, to również należy powołać fakty uzasadniające możliwość i prawidłowość dokonania takiego wyboru.

Nie ma potrzeby zamieszczania w uzasadnieniu argumentacji prawnej ani wskazywania przepisów stanowiących podstawę naszego żądania. Strona ma dokładnie opisać fakty, a ich odpowiednia kwalifikacja prawna jest już zadaniem sądu.

Sposobowi pisania uzasadnień będzie poświęcony odrębny wpis.

9. Wymienienie załączników

W każdym piśmie procesowym należy wymienić załączniki, które składamy razem z nim. W przypadku pozwu obowiązkowym załącznikiem jest odpis pisma dla strony pozwanej. Najczęściej załącznikiem będzie również potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej (o ile nie uczyniliśmy tego poprzez naklejenie na pismo znaków opłaty sądowej). Jeżeli dysponujemy dowodami w postaci dokumentów, na które powołujemy się w uzasadnieniu, to również powinniśmy je załączyć do pozwu.

10. Odpis pozwu i załączników dla pozwanego

Do pozwu należy dołączyć jego odpis dla strony pozwanej. Jeżeli pozywamy kilka osób, to należy dołączyć odpis dla każdej z nich. Odpis pozwu powinien również zawierać odpisy wszystkich załączników.

11. Podpis

Z pozoru oczywiste, ale jednak sporo osób zapomina o nim w ferworze walki. Pismo bez podpisu nie jest oświadczeniem naszej woli i nie wywołuje skutków prawnych.

Dodatkowe elementy pozwu

W zależności od potrzeby pozew może zawierać wiele dodatkowych elementów. Tytułem przykładu można wymienić:

• wnioski dowodowe: wnioski o przeprowadzenie dowodów na uzasadnienie faktów, na które powołujemy się w uzasadnieniu naszego pisma; często wnioski dowodowe są zamieszczane jedynie w uzasadnieniu, bezpośrednio po przywołaniu danego faktu, jednak uważam, że dobrą praktyką jest wypunktowanie ich we wstępnej części pozwu, zwłaszcza gdy wnosimy o przeprowadzenie dowodów wymagających innych niż z załączonych do pozwu dokumentów, jak np. z opinii biegłego czy też z dokumentów, które nie są w naszym posiadaniu i to sąd ma zobowiązać inną osobą do ich dostarczenia;
• wniosek o rozpoznanie sprawy pod nieobecność powoda: warto go złożyć, jeżeli uważamy, że nasza obecność na rozprawie nie jest konieczna, nawet jeżeli planujemy się na niej stawić; ewentualne nieprzewidziane wypadki powodujące nasze niestawiennictwo nie wstrzymają wtedy rozpoznania sprawy;
• wniosek o zabezpieczeni powództwa: w sytuacji gdy spełnienie naszego żądania dopiero po wydaniu wyroku stoi pod znakiem zapytania albo gdy konieczne jest unormowanie sytuacji stron na czas trwania procesu, możemy wnosić o wydanie przez sąd odpowiednich postanowień tymczasowych; problematyka zabezpieczenia powództwa będzie tematem odrębnego wpisu;
• wniosek o zwolnienie z kosztów: składamy go razem z pozwem, jeżeli nie możemy sobie pozwolić na uiszczenie opłaty sądowej;
• wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Pozew na formularzu

W sprawach, w których  powód jest usługodawcą lub sprzedawcą i dochodzi roszczeń wynikających z umów o:

1) świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych,
2) przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej,
3) dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego,
4) dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków,
5) wywóz nieczystości,
6) dostarczanie energii cieplnej

pozew powinien być wniesiony na urzędowym formularzu, dostępnym w każdym sądzie i możliwym do pobrania ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości. Formularz zawiera instrukcje jego wypełnienia.

Wskazany wyżej formularz pozwu obowiązuje również w postępowaniu uproszczonym, czyli w następujących sprawach należących do właściwości sądów rejonowych:

1) o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dziesięciu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty;

2) o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Pozew do E-sądu

W elektronicznym postępowaniu upominawczym, czyli sprawach należących do właściwości tzw. E – sądu nie mają zastosowania opisane wyżej reguły. Pozew powstaje online za pomocą odpowiedniego kreatora, dostępnego na stronie internetowej E – sądu.

Konsekwencje braków formalnych pozwu

W sytuacji gdy pozew nie spełnia któregoś z wymogów formalnych zostaniemy pisemnie wezwani do usunięcia tego braku w terminie 7 dni. Jeżeli usuniemy brak w terminie, to pozew wywoła skutki prawne od chwili jego rzeczywistego wniesienia, a nie dopiero od dnia uzupełnienia braków. Ma to bardzo istotne znaczenie, zwłaszcza dla oceny biegu przedawnienia.

Przykład:

Termin przedawnienia mija 22 września i w tym właśnie dniu wnosimy pozew. Okazuje się jednak, że zapomnieliśmy o dołączeniu do niego odpisu dla pozwanego. Pozew został sprawdzony w sądzie dopiero po dwóch tygodniach, a doręczenie wezwania o usunięciu braków zajęło kolejny miesiąc. Pismo zostało nam doręczone 7 listopada. Jeżeli odpowiemy na wezwanie w terminie i dostarczymy sądowi brakujący odpis najpóźniej niż 14 listopada, to nasze roszczenie nie ulegnie przedawnieniu, bo pozew wywoła pełne skutki prawne od dnia 22 września.

Jeżeli nie usuniemy w terminie braków formalnych pozwu zostanie on zwrócony i nie wywoła żadnych skutków prawnych.