Monety-pobrano z http://pixabay.com/pl/monety-pieni%C4%85dze-srebro-srebra-57264/ Public Domain CC0
Sądy cywilne rozpatrują przede wszystkim sprawy majątkowe. W ich przypadku najczęściej kryterium rozstrzygającym o tym czy dana sprawa należy do właściwości sądu rejonowego czy okręgowego jest wartość przedmiotu sporu. Aby wiedzieć gdzie skierować nasz pozew musimy więc umieć ją obliczyć.
Znajomość wartości przedmiotu sporu (WPS) jest kluczowa dla stron postępowania. Oprócz wskazanej wyżej kwestii wyboru sądu, zależy od niej również wysokość opłat sądowych oraz kosztów reprezentacji adwokata lub radcy prawnego, jakie strona przegrywająca proces będzie musiała zwrócić przeciwnikowi. Oto 8 wskazówek jak należy obliczyć WPS w zależności od rodzaju sprawy.
- W sprawach o zapłatę WPS stanowi kwota, której zasądzenia domagamy się od przeciwnika. Jeżeli jednak nie jest ona wyrażona w pełnych złotych, to zaokrąglamy WPS w górę do pełnych złotych
- Do WPS nie wliczamy, odsetek, pożytków i kosztów żądanych obok roszczenia głównego.
Przykład:
Przeciwnik miał nam zapłacić 10.000 zł w dniu 1.01.2014 r. Pozew składamy w dniu 21.07.2014 r. Żądamy więc zasądzenia kwoty 10.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 2.01.2014 r. (pierwszy dzień zwłoki) do dnia zapłaty. Reprezentuje nas adwokat, więc żądamy również zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w wysokości określonej w przepisach, czyli w tym wypadku 1.200 zł. WPS wynosi w takim wypadku 10.000 zł.
Inaczej będzie wyglądała sytuacja gdy zdecydujemy się skorzystać z tzw. kapitalizacji odsetek. Przepisy przewidują, że od dnia wniesienia pozwu możemy żądać odsetek od zaległych odsetek. Oznacza to, że możemy obliczyć wysokość odsetek na dzień wniesienia pozwu i doliczyć tę sumę do kwoty głównej czyli kapitału. Odsetki nie są wtedy żądane obok roszczenia głównego.
Przykład:
W opisanej wyżej sytuacji odsetki od dnia 2.01.2014 r. do dnia 21.07.2014 r. wynoszą 715,89 zł (13% w skali roku, 201 dni zaległości). Kapitalizujemy odsetki, co oznacza, że żądamy 10.715,89 zł z odsetkami od dnia 22.07.2014 r. do dnia zapłaty. WPS wynosi 10.716 zł, co wpływa również na wysokość kosztów reprezentacji adwokata, które wyniosą 2.400 zł.
- W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się WPS stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok – za cały czas ich trwania. Typowym przykładem świadczeń powtarzających się są alimenty.
Przykład:
Domagamy się zasądzenia alimentów w kwocie 1000 zł miesięcznie. WPS wyniesie 12.000 zł.
Jeżeli dochodzilibyśmy świadczeń trwających krócej niż rok (np. renta z tytułu niezdolności do pracy, która będzie trwała 3 miesiące, dochodzona od sprawcy wypadku drogowego), to zliczamy wartość wszystkich świadczeń.
Opisana w tym punkcie reguła dotyczy żądania świadczeń na przyszłość. W przypadku gdy domagamy się zaległych świadczeń, np. alimentów, to WPS obliczamy według reguły z punktu 1.
- W sprawach wynikających z umów najmu i dzierżawy, zawartych na czas oznaczony, gdy spór dotyczy:
- istnienia,
- unieważnienia,
- rozwiązania,
- wydania przedmiotu umowy,
WPS stanowi suma czynszu za sporny okres, lecz nie więcej niż za rok.
Przykład:
W dniu 1.01.2014 r. wynajęliśmy mieszkanie na 6 miesięcy na podstawie umowy ustnej. Czynsz ustalono na 1000 zł miesięcznie. Po jakimś czasie właściciel zmienił zdanie i stwierdził, że nie doszło do zawarcia żadnej umowy. Żeby zabezpieczyć się przed żądaniem opuszczenia lokalu wnosimy pozew o ustalenie istnienia umowy najmu, w okresie od 1.01.2014 r. do dnia 30.06.2014 r. WPS wyniesie 6.000 zł.
Gdyby sporny okres wynosił 15 miesięcy, to WPS wyniósłby 12.000 zł, bo górną granicą jest okres jednego roku.
W wypadku gdy umowa najmu lub dzierżawy została zawarta na czas nieokreślony WPS stanowi suma czynszu za okres 3 miesięcy.
Przykład:
Sytuacja jak wyżej z tym że umowa została zawarta na czas nieokreślony. WPS wyniesie 3.000 zł, bez względu na długość spornego okresu.
- W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa WPS stanowi suma czynszu za okres trzech miesięcy.
Przykład:
Ktoś samowolnie zamieszkał w naszym lokalu. Szacujemy, że rynkowa wartość czynszu takiego lokalu wynosi 1.000 zł miesięcznie. WPS w sprawie o eksmisję wyniesie więc 3.000 zł.
- W sprawach o roszczenia pracowników dotyczące:
- nawiązania,
- istnienia,
- rozwiązania
stosunku pracy, przy umowach na czas określony, WPS stanowi suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie więcej niż za rok.
Przykład:
Zostaliśmy zatrudnieni na umowę o pracę na okres 6 miesięcy. Miesięczne wynagrodzenie wynosiło 1.000 zł. Zostaliśmy niesłusznie zwolnieni dyscyplinarnie i odwołujemy się do sądu. WPS wyniesie 6.000 zł
W wypadku, gdyby umowa została zawarta na czas nieokreślony WPS stanowi suma wynagrodzenia za okres jednego roku. W powyższym przykładzie WPS wyniósłby więc 12.000 zł.
- W sprawach o zabezpieczenie, zastaw lub hipotekę WPS stanowi suma wierzytelności, chyba że przedmiot zabezpieczenia lub zastawu ma mniejszą wartość – w takim wypadku rozstrzyga wartość mniejsza.
Przykład:
Pożyczyliśmy dłużnikowi kwotę 100.000 zł, a jako zabezpieczenie ustanowiliśmy zastaw na samochodzie dłużnika. Dłużnik po pewnym czasie kwestionuje skuteczność ustanowienia zastawu. Wnosimy pozew o ustalenie istnienia zastawu. Jeżeli samochód jest warty 100.000 zł lub więcej, to WPS będzie stanowiła właśnie ta kwota. Jeżeli samochód będzie warty mniej, to WPS będzie równy jego wartości.
- W wypadku gdy dochodzimy kilku roszczeń obliczając WPS sumujemy ich wartość, stosując powyższe reguły.
Przykład:
Ktoś zajął nasz lokal bez tytułu prawnego. Rynkowy czynsz wynosi 1.000 zł miesięcznie. Dodatkowo lokal został zdewastowany, a szkody wyniosły 5.000 zł. Żądamy eksmisji i naprawienia szkody. WPS wyniesie więc 8.000 zł, na co składa się 3.000 zł, obliczone zgodnie z punktem 5 oraz 5.000 zł, ustalone na podstawie punktu 1.
Sąd może z własnej inicjatywy sprawdzić WPS przed doręczeniem pozwu drugiej stronie i zarządzić w tym celu stosowne dochodzenie. Po doręczeniu pozwu WPS może zostać sprawdzona tylko na żądanie pozwanego, z tym że musi ono zostać zgłoszone jako pierwsza czynność w sprawie, jeszcze przed merytorycznym odniesieniu się do żądań pozwu.
W wypadku gdy w wyniku sprawdzenia WPS sąd uzna się za niewłaściwy przekaże sprawę sądowi właściwemu.
Cała procedura sprawdzania WPS i przekazania sprawy do innego sądu może być dosyć długotrwała, dlatego sporządzając pozew warto dokładnie zastanowić się nad jego prawidłowym określeniem.
Zdarza się, że roszczenie, którego chcemy dochodzić przed sądem nie daje się jednoznacznie zakwalifikować do jednej z powyższych kategorii, choć niewątpliwie sprawa ma charakter majątkowy. W takich sytuacjach należy poszukiwać odpowiedzi w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych. Z chęcią wykona to za nas adwokat lub radca prawny:)
